Lời nói đầu
"Phong" là nền nếp đă lan truyền
rộng răi, 'Tục" là thói quen lâu đời. Nội dung phong tục bao hàm mọi
mặt sinh hoạt xă hội....
Phong tục có thứ trở thành luật
tục, ăn sâu, bén rễ trong nhân dân rất bền chặt, có sức mạnh hơn cả
những đạo luật. Trong truyền thống văn hoá của dân tộc ta, có nhiều
thuần phong mỹ tục cần cho đạo lư làm người, kỷ cương xă hội.
Một cuộc cách mạng có thể thay đổi
chính thể nhanh chóng, tiếp theo sau hàng loạt hệ thống pháp luật
được thay đổi. Phong tục cũng không ngừng biến đổi theo trào lưu
biến đổi văn hoá xă hội, nhưng dai dẳng hơn và có quy luật riêng của
nó, không dễ ǵ một sớm một chiều đă được mọi người, mọi nhà, mọi
tầng lớp tuân theo. V́ tục hay th́ nhiều người bắt chước nhau làm,
tục dở nhiều người cũng sẽ bắt chước nhau bỏ dần.
Bản thân các phong tục cũng nằm
trong cuộc đấu tranh xă hội đă, đang và sẽ tiếp diễn măi giữa cái cũ
và cái mới. Ngay như quan niệm về thẩm mỹ cũng luôn biến đổi. Ví dụ,
cái búi tóc của nam giới rơ ràng là lạc hậu song cũng phải qua quá
tŕnh đấu tranh lâu dài mới mất đi, nhưng bộ răng đen của nữ giới
ngày xưa được ca tụng là đẹp, là duyên dáng, mấy năm sau Cách mạng
Tháng Tám chẳng ai bắt buộc g̣ ép mà tự nhiên biến mất nhường chỗ
cho hàm răng trắng.
Phong trào xây dựng nếp sống văn
hoá mới hiện nay, không phải chỉ đơn thuần dựa vào ư nghĩ chủ quan
mà phải biết vận dụng thuần phong mỹ tục vào nếp sống, nếp suy nghĩ,
hành động, cách đối nhân xử thế, hợp với trào lưu tiến hoá. Có những
phong tục cổ truyền xuất xứ từ kinh nghiệm thực tiễn trong cuộc sống
thời xưa, đến nay không hợp thời nữa, trở thành đồi phong bại tục,
ta cũng cần nghiên cứu để biết nguyên do, từ đó mới vận dụng cho
thích hợp với hiện tại và tương lai, hoặc t́m những phong tục hay để
bổ kết mà loại trừ dần những cái dở.
Tất nhiên, bản chất mỗi cá nhân
cũng phải sống, giao tiếp, hoà nhập với cộng đồng xă hội, những kiểu
cách rởm, trái với phong tục, bản sắc dân tộc, trái với con mắt của
đông đảo quần chúng sẽ tự đào thải và bị loại trừ dần. Suy rộng ra
phong tục cũng vậy, phục hồi và phát huy thuần phong tục, chắc chắn
sẽ được mọi tầng lớp nhân dân ủng hộ, hoan nghênh; phục hồi làm sống
lại những đồi phong bại tục sẽ bị xă hội lên án.
Những nội dung tŕnh bày dưới dạng
hỏi đáp trong cuốn sách này chỉ nhằm giải đáp phần nào xuất xứ của
các phong tục đă tồn tại ở nước ta, để các bạn tham khảo, tự phân
tích, cái nào hay nên theo, cái nào dở nên bỏ, cái nào c̣n hạn chế
những xét thấy chưa thể bỏ ngay th́ tuỳ hoàn cảnh cụ thể mà châm
chước vận dụng cho thích hợp...
Bản thân tác giả cũng mong góp
được một phần nhỏ trong cuộc đấu tranh nói trên. Rất mong nhận được
sự thông cảm, ủng hộ cũng như sự góp ư chân t́nh của đông đảo bạn
đọc gần xa.
