Người Việt
tin rằng, đi lễ chùa đầu năm không đơn giản chỉ để ước nguyện, mà đó còn
là khoảnh khắc để con người hòa mình vào chốn tâm linh, bỏ lại phía sau
bao vất vả trong cuộc mưu sinh. Hòa vào dòng người đi lễ, mỗi người
trong chúng ta sẽ cảm nhận được sự giao hòa của trời - đất. Mùi khói
nhang, sắc màu rực rỡ của đèn, hoa cùng với không gian thanh tịnh của
chốn linh thiêng sẽ làm cho lòng người trở nên nhẹ nhàng, thanh thản. Cũng
là lễ chùa đầu năm, nhưng cách thức và nghi lễ ở hai miền Nam - Bắc có
những nét khác nhau. Đối với người miền Bắc, khi đi chùa đầu năm thường
phải có đồ lễ, hoặc hương hoa. Theo lệ thường, mâm lễ bao giờ cũng đủ cả
hương, hoa, tiền vàng và một tờ sớ viết bằng chữ nho, ghi những điều
cầu mong của gia chủ cho một năm vạn sự như ý. Đặc biệt, trong lời văn
khấn của người miền Bắc thường có vần, có điệu, âm vực thì trầm bổng.
Khi thể hiện, lời khấn nghe như thơ, như nhạc ngân nga trong không gian u
huyền của đình chùa, tạo nên sự linh thiêng, hư ảo. Lễ
xong, người đi lễ thường xin nhà chùa một thứ gì đó về làm lộc đầu năm.
Còn đối với người miền Nam, việc hành lễ đơn giản hơn, đầu năm đi lễ
chùa thường không phải đem theo đồ lễ, nếu có cũng chỉ là hoa quả chứ
không bao giờ có đồ mặn (xôi thịt) như người miền Bắc. Lời khấn cũng đơn
giản, không câu nệ văn vẻ. Người lên chùa ước gì thì cầu đó, không nhất
thiết phải dùng sớ bằng chữ nho. Cách khấn như thế người ta hay gọi là
khấn nôm. Tuy phong tục tập quán giữa các miền có
khác nhau, nhưng lễ chùa đầu Xuân đã trở thành thói quen, thành nét văn
hóa tâm linh của tất cả người Việt. Tại đây, mọi ranh giới về tuổi tác,
địa vị đều bị xóa nhòa, tất cả gặp nhau ở miền tâm thức linh thiêng. Hái lộc Xuân ước phồn thịnh Ngoài
tục lễ chùa, người Việt còn có tục hái lộc vào đêm giao thừa. Theo quan
niệm của người xưa, không có loài nào sinh sôi nảy nở và có sức sống
mãnh liệt như loài cây. Mỗi độ Xuân về, những chồi non nhú lên thể hiện
sức sống tràn đầy sinh lực. Do đó, người ta đi xin lộc đêm giao thừa là
để cầu mong có được sức sống dẻo dai, mạnh khỏe và có ích như loài cây.
Vào dịp đầu năm, người dân thường ghé lại các đình, chùa để xin một
nhánh non đem về treo trước cửa nhà hoặc chưng trên bàn thờ gia tiên với
hy vọng rước được phước lộc về cho gia đình. Cành lộc được chọn thường
là loại cây có phong cách, dáng dấp của người quân tử, thể hiện được sự
bao dung và nhân ái. Cũng theo phong tục cổ truyền và quan niệm của
người xưa, lộc Xuân hái từ những cây như đa, sung, xanh, si sẽ đem lại
những kết quả tốt đẹp nhất. Còn hái lộc từ cây tùng, cúc, trúc, mai sẽ
mang lại niềm vui, hạnh phúc và sức khỏe cho mọi người trong gia đình. Nếu
ngày xưa, việc hái lộc phải từ những cây ở chùa thì hiện nay, tục hái
lộc đã đổi khác và có những phá cách mang tính tích cực. Những năm gần
đây, người đi hái lộc đầu Xuân thường hái lộc theo nhiều cách chứ không
nhất thiết phải bẻ cành, bứt đọt cây. Lộc Xuân có thể là mua một vài quả
khế, cây mía hoặc một chậu cây nho nhỏ… đem về nhà trong ngày đầu năm.
Tất cả những điều đó làm tôn lên vẻ đẹp văn hóa truyền thống của người
Việt, mãi là một nét chấm phá lung linh trong mùa Xuân của toàn dân tộc
Việt Nam ! Lam Điền
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Mỹ Ngân (XemTuong.net)
